Octane number? RON? MON? Hier een kleine uitleg.

ECU's, afstellingen en brandstof onderwerpen
Post Reply
boikel
Posts: 865
Joined: Mon May 22, 2006 6:04 pm

Octane number? RON? MON? Hier een kleine uitleg.

Post by boikel »

Een paar jaar geleden heeft Frank een aantal zeer verhelderende stukjes geschreven over oa rollerbanken en over smeerolie. Nou zou ik zelf hier ook een kleine bijdrage in willen leveren door wat te schrijven over het octaangetal in benzine. Ik merk regelmatig dat er een hoop onduidelijk is over de begrippen octaangetal, RON en MON die ik zou willen verduidelijken.

Geschiedenis octaangetal
Al sinds het ontstaan van de verbrandingsmotor bestaat het fenomeen detonatie, het te snel en ongecontroleerde verbranden van de brandstof. Detonatie veroorzaakt hoge druk op alle bewegende delen in de motor en hoge zuigertemperaturen waardoor grote motorschade ontstaat. Bij de eerste niet efficiënte motoren werd detonatie (of pingelen) alleen opgemerkt als een rammelend geluid.

Tijdens de eerste wereld oorlog ontstond ineens de vraag naar high performance motoren voor tanks en vliegtuigen. De beschikbare brandstoffen hadden de eigenschap om snel te detoneren, wat de betrouwbaarheid niet ten goede kwam. Een aantal knappe koppen uit die tijd ontdekte dat brandstoffen gemaakt van ruwe aardolie van verschillende plekken op de wereld andere detonatie karakteristiek hadden. Chemische analyse van brandstoffen was in die tijd niet mogelijk, dus kon ook niet verklaard worden waar dit door kwam. Hierdoor werd de aandacht gericht om een standaard meetmethode op te stellen dmv een 1 cylinder motor met een variabele compressie. Deze motor had (en heeft)een vast toerental van 600 RPM en een constante werktemperatuur. Door de kop van de motor omhoog of omlaag te plaatsen is de compressie instelbaar en is het mogelijk om de hoogst mogelijk compressie van een brandstof te bepalen. (HUCR, Highest Usable Compression Ratio)

Om een standaard waarde te bepalen werden 2 referentie brandstoffen uitgekozen. De lage referentie werd normaal heptaan (n-heptaan) en deze werd op nul gesteld. Voor de hoge referentie werd 2.2.4-trimethylpentaan (iso-octaan) gekozen en op 100 gesteld. Als de HUCR was bepaald werd deze waarde vergeleken met het de mix van de 2 referenties. Het resultaat (RON, Research Octane Number) werd gerapporteerd als een percentage van iso-octaan. Dus een brandstof die overeen kwam met een mix van 95% iso-octaan en 5% n-heptaan kreeg een octaan getal (RON) van 95.

Het octaangetal heeft dus helemaal niets te maken met de hoeveelheid octaan die in de benzine zit.

Er is nog een ander soort octaan getal, MON genoemd, dit staat voor Motor Octane Number. Deze test is vrijwel identiek als RON en op dezelfde type test motor uitgevoerd als bij RON. Er zijn wel wat instellingen veranderd. Zo is het toerental van de knockengine verhoogd naar 900 RPM, heeft de motor een variabele ontstekingstijd, en wordt het lucht/brandstofmengsel verwarmd, n-Heptaan en iso-octaan worden weer gebruikt als referentie.
Op deze manier wordt een zwaardere belasting van een motor gesimuleerd. Bij zware belasting gaat een brandstof eerder detoneren dan bij bv stationair. Daarom geeft de MON een betere indicatie voor moderne motoren en zeker voor onze hoog toerige Honda blokjes.
Omdat RON bij benzine hogere waardes dan MON geeft is het commercieel aantrekkelijker om deze waarde op de pomp te vermelden. Als voorbeeld geef ik hier van een aantal chemicaliën en benzine soorten de RON en MON waardes. (sorry van de puntjes, kreeg anders geen tabel geplaatst)

Naam............................RON.......MON
n-Heptaan.....................0...........0
Iso-octaan
(2.2.4-trimethylpentaan)..100........100
n-octaan.......................-10
Euro 95.........................95..........85
Super 98.......................98..........88
BP Ultimate....................99..........88
Shell V-power NL............97..........?
Total Excellium NL...........95..........85
tolueen.........................121........107
Xyleen..........................118........115

De spreiding tussen de 2 waardes is bekend als de brandstof gevoeligheid. Het is voor fabrikanten dus mogelijk om een hoge RON te produceren maar met een MON die lager is dan verwacht. Zo is er een BP ultimate geweest met RON 102 en een MON van 93-94. (Bron: Wikipedia)

In de VS wordt ook wel de Pump Octane Number (PON) of gebruikt, dit wordt ook wel eens aangeduid als AKI (Anti Knock Index) of als (R+M/2). Dit getal is het gemiddelde van de RON en MON waarde. Een benzine in de VS met octaan getal van 91 heeft dus waarschijnlijk een RON van 95 en een MON van 86-87. Dat dus vergelijkbaar is met een Euro 95 in Europa.


Dit stukje is maar een hele kleine samenvatting van een enorme berg informatie, als er dingen niet duidelijk zijn, of als je meer wilt weten dan roep je maar. :-)
User avatar
Rikky
Posts: 3487
Joined: Mon Aug 03, 2009 1:12 pm

Re: Octane number? RON? MON? Hier een kleine uitleg.

Post by Rikky »

Ontzettend duidelijk Michiel! Dank u hiervoor :) !!
The challenge itself is of sufficient reason to follow your dream!
User avatar
mugske
Posts: 106
Joined: Thu Nov 11, 2010 8:17 am

Re: Octane number? RON? MON? Hier een kleine uitleg.

Post by mugske »

mooie uitleg, goed voor de kudde die zeggen dat alle benzine gelijk is pfffffffffffff ;)
Post Reply